Genomic Psychiatry: Parkinson kasalligini erta bosqichda aniqlash mumkin.
Fudan universiteti va Shanxay an’anaviy Xitoy tibbiyoti universiteti olimlari Parkinson kasalligi va shunga o‘xshash miya kasalliklarini erta aniqlash imkonini beruvchi tibbiy diagnostika uchun yangi moddalarni ishlab chiqdi. Ish Genomic Psychiatry jurnalida chop etildi.
Parkinson kasalligi miyaga ta’sir qiladigan jiddiy kasallikdir. Uning sabablaridan biri maxsus oqsil — α-sinukleinning to‘planishi deb hisoblanadi. Ilgari, uni faqat odamning o‘limidan keyin aniqlash mumkin edi, bu erta tashxis qo‘yish va samarali davolanishga to‘sqinlik qildi.
Endi olimlar tanaga yuboriladigan va PET skanerlash (pozitron emissiya tomografiyasi) yordamida nazorat qilinadigan maxsus moddalarni yaratdilar. Ular to‘g‘ridan to‘g‘ri tirik miyada zararli oqsil to‘planishini «ko‘rsatish»ga yordam beradi.
«Bu haqiqiy yutuq. Bu biz bemor tirikligida kasallik bilan bog‘liq o‘zgarishlarni birinchi marta ko‘rishimiz», dedi Huashan kasalxonasidan doktor Fang Xie.
Bunday moddalardan biri, [18F]C05-05 allaqachon Parkinson kasalligi va demensiya belgilari bo‘lgan bemorlarda muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazilgan. U miyaning ushbu kasalliklardan eng ko‘p ta’sirlangan joylarida to‘planishning ko‘payishini ko‘rsatdi. Bundan tashqari, to‘planish darajasi bemorlardagi simptomlarning og‘irligiga to‘g‘ri keldi.
Boshqa bir modda, [18F]ACI-12589, boshqa kasallikni, ko‘p tizimli atrofiyani tashxislashda o‘zini yaxshi tomondan ko‘rsatdi. Bu uni boshqa shunga o‘xshash kasalliklardan ajratishga yordam berdi.
«Agar biz kasallikni qaytarib bo‘lmaydigan o‘zgarishlar ro‘y bermasdan oldin aniqlay olsak, bu millionlab odamlarning taqdirini o‘zgartiradi», dedi tadqiqotning yetakchi muallifi doktor Infan Xe.
